Ауасы таза, жасыл желек қала
Өткен шығарылымда біз бос алаңдар мен саябақ аймақтарындағы қалаларды көгалдандыру және абаттандыру мәселесін қарастырдық, ал бұл нөмірде қалалардың экологиялық жағдайын сауықтырудың басқа әдістерімен танысамыз.
Қазіргі қалалар табиғи аймақтарды қамтиды, сондықтан экологтар мен сәулетшілер пайдалы жерлерді қалай көгалдандыру туралы кәдімгідей ойлануда. Ақырында, үйлердің қасбеттерін тік бақтарға айналдыру шешімін тапты. Кейбір қалаларда қабырғалары жасыл желектермен безендірген зәулім үйлерді кездестіруге болады. Бұл тек әдемілікке ғана жасалған дүние емес. Тік қабырғалар мен ғимараттардың төбелерін жасыл алаңға айналдыра отырып, ауа сапасы да жақсарады және құрылымдардың ішіндегі энергия тиімділігі мен микроклимат айтарлықтай артады.
Ғимараттарды тік көгалдандыру технологиясы мен принциптері
Ультра заманауи биік ғимараттарды құру кезінде тік бақтың жобалары қалаларды салу кезінде жойылған жасыл кеңістікті қалпына келтіруге бағытталған. Сәулетшілердің, ландшафт дизайнерлері мен экологтардың табиғаттағы сақталмай, қорғалмай құрып бара жатқан жасыл аймақты балкондарға, террастарға, шатырларға қолдан жасау арқылы табиғи ресурстардың жоғалмауына ықпалын тигізуде. Алайда, көгалдандырудың бұл түрі үй қабырғаларына қосымша жүктемені есептеуді, дұрыс суару үшін арнайы сумен жабдықтау жүйелерін таратуды, қажетті дренажды ұйымдастыру үшін инженерлердің үйлесімді жұмысын қажет етеді.
Ботаниктер мен биологтар ерекше жағдайларда тіршілік ететін өсімдіктердің тұқымдарын анықтау керек. Өсімдіктердің биіктікке ауысуымен жәндіктер, құстар және әртүрлі микроорганизмдердің көпшілігі сол жерге ұялайтынын ұмытпаған жөн. Бірақ қосымша шығындар мен экожүйелерді ұйымдастырудағы қиындықтарға қарамастан, мұндай жобалар әдетте әдемі саябақтардан құрдым қалған қалалар мен аудандарға таза ауаның тынысын әкеледі.Ғимараттың қабырғаларына отырғызылған өсімдіктер автомобильдермен толып жатқан көшелермен жүретін негізгі шаң мен газдың соққысын алады, қатты шуды басады және сонымен бірге оттегі шығарады. Сонымен қатар, мұндай ғимараттар мегаполистердің өзіндік безендірілуіне айналады, олардың бақшалары жыл бойы олардың сыртқы түрін түбегейлі өзгертіп тұрады.
Тік көгалдандыру техникасын қолданған ірі қалалардың бірнеше мысалы:
1. Миландағы «Тік орман» (Bosco Verticale) (Италия):
Миланның нағыз кереметіне айналған, сұлулығы мен құрылымдық идеясы бойынша ерекшеленген «Bosco Verticale». Итальяндық сәулетші Стефано Боэри (Stefano Boeri) жасаған бірегей тұрғын үй кешені Миланның орталығындағы ең беделді Porta Nuova ауданында орналасқан. Ол биіктігі 80 және 112 м болатын екі көктіреген ғимараттан тұрады. Бұл элиталық ультра заманауи биік ғимараттар 800-ден астам ағаштарды, 11 мың альпинистік көпжылдықтарды және 5 мыңға жуық бұталарды безендіретіндігімен ерекшеленді. Осындай көгалдандырудың арқасында әр түрлі өсімдіктердің жалпы ауданы шамамен 20 мың шаршы метрді құрады.Бір қарапайым орманды құрап тұр.
2. Мадридтегі CaixaForum Madrid мәдени орталығы (Испания):
Осындай ерекше жобаны Herzog and de Meuron сәулет бюросы әзірледі, ал «тірі қасбетті» француз ботанигі және ландшафт дизайнері Патрик Бланк (Patrick Blanc) жасады. Қазір бұл ғимарат пен көрші үйдің бір бөлігі 250 түрдің 15 мыңнан астам өсімдіктерімен безендірілген.
3. Нанкиндегі Vertical Forest екі көктіреген ғимарат кешені (Китай)
Екі көктіреген ғимараттың құрылысы аяқталуға жақын, олардың қасбеттері нағыз ну орманға айналады. Қытай кешені арнайы балкондар мен террастармен жабдықталған, оларда ағаштар, бұталар, жүзімдер мен көпжылдық өсімдіктер біртіндеп отырғызылады, сонымен қатар бассейндердің бүкіл жүйесі құрылады. Бірнеше мың түрлі өсімдік түрлері жыл сайын атмосферадан 18 тоннадан астам көмірқышқыл газын сіңіріп, күніне 60 кг таза оттегі шығарады.
Бұл архитектуралық шешім Алматы қаласының аумақтарын көгалдандыру мәселесінде тиімді , әрі экологиялық жағдайды жақсартуға мүмкіндік берер еді, бірақ оны жүзеге асыру оңай емес, өйткені бұл жағдайда жобаның қымбаттауы да, сондай-ақ осындай ғимараттардың құрылысы да орын алады. Құрылыс шешімдерінен басқа моральдық-этикалық сипаттағы шешімдер де бар. Халық арасында жабайы табиғат объектілеріне ұқыпты қарау идеясын дамыту қажет.
Жоғарыда айтылғандардың барлығын қорытындылай келе, қала аумақтарын көгалдандыру қаланың дамуы үшін өте маңызды деген қорытынды жасауға болады. Сондықтан, өз кезегінде, қалалық ортада адамдардың өмір сүру жағдайларын жақсартуға қабілетті жасыл аумақтарды қалыптастыруға, дамытуға және сақтауға мүмкін болатын қоғамның барлық салаларын дамыту маңызды.
