Қала құрылысы-үнемі жаңарып, өзгеріс үстінде болып отырады. Әр қала даму жолында өзгерістер енгізіп отырады: әрине, бәрі бірдей заманауи тұрғыда құлпырып кету мүмкін емес, өйткені кейбір оқшаулау орналасқан жерлердегі қалалар қазіргі үрдіске қол жеткізе алмауы да әбден мүмкін, бірақ дегенмен өзінше көркейеді.
Кез – келген қала әлеуметтік, саяси, экономикалық, экологиялық тұрғыда дамиды. Біз дамыған мегаполистермен бірге, тұрғындары аз қалалар туралы да айтып отырмыз, бірақ олар жаһандануды бірдей кешті. Көбінесе, қалалық кеңістікті сауықтырудың негізгі көмегі ретінде ЭКО-урбанистика (био-урбанистика) немесе ландшафттық урбанизмге жүгінеміз.
Барлық осы урбанистикалық теориялар іс жүзінде бір – бірімен қиылысып, кейде бір-бірімен дауласады-бірақ қандай да бір жолмен олар қазіргі қалалық өмірдің жаңашылдығын қалыптастыруға көмектеседі.
Экоурбанистика-бұл ХХ ғасырдың сәулетіндегі бағыт, ол табиғи материалдарды қолдана отырып, қалалық ортаның ландшафтына табиғи түрде жасалған құрылыстарды жобалаумен сипатталады. Қалалық ортаның өзі табиғи ландшафт ретінде қарастырылады, оны дизайн және сәулет объектілерімен толықтыру қажет. Биоурбанистика тұрғысынан, әрине, түбегейлі жойылуға ұшырамауы керек.
Экоурбанистика биологиямен, термодинамикамен, статистикалық механикамен және әрине, экологиямен тығыз байланысты. Қала, кей кезде ең қолайлы өмір сүру жағдайлары болса да, өз тұрғындарын өмірдің күнделікті күйзелісіне батырады. Экоурбанистика жаңа жағдайлар жасайды, өмірдің жаңа қасиеттерін қалыптастырады және өзінің кешенді тәсілі есебінен қала кеңістігінен бөгде табиғи орта болып табылатын барлық нәрсені жояды. Экоурбанизмнің үш негізгі мақсаты бар:
- ғимараттарды әлеуметтік-экологиялық қағидаларға сәйкес жобалау және салу; - адамның және экожүйенің табиғи қажеттіліктеріне сәйкес қоршаған ортаны жақсарту; - қазбалы отыннан экологиялық таза ресурстарға көшу, сонымен қатар қалалық шындықтағы мәдени және физикалық факторлардың органикалық өзара әрекеттесуін тереңдету.
Экологиялық урбанистикада органикалық сәулет сияқты бағыттың дамуын елестету мүмкін емес. Органикалық сәулет-тұтастық сәулеті. Мұндай жобаларды қолға алған сәулетшілер жалпы практикалық идеяларды емес, қоршаған ортаның табиғи формаларыны ұстануы керек. Органикалық сәулет-бұл табиғи формаларға еліктеу архитектурасы екенін түсіну өте маңызды.
Сонымен бірге, экологиялық урбанизм ландшафт урбанизмі болмаса мүмкін емес еді. Ландшафттық урбанизм қазіргі қалалық кеңістікті ұйымдастырудың ең жақсы әдісі қалалық ландшафттың дизайны деген идеяға негізделген.
Ландшафттық урбанизм қағидалары:
- ол қалалық кеңістік пен ландшафт арасындағы барлық қайшылықтарды жоюы керек. Олар біртұтас болу керек.
- сәулет және қала құрылысының дәстүрлі шекараларының ыдырауын немесе түбегейлі қайта құрылуын болжайды.
- уақыт пен кеңістікте үлкен көлемді қамтиды. Шынында, қазіргі қалалық шындықтың толық бейнесін елестету мүмкін емес.
- экономикалық, саяси, мәдени, белсенді әрекет ету үшін қалалық кеңістікті дайындайды.
- ландшафттарды оның ішкі механикасы тұрғысынан қарастырады.
- қалалық ортаға экологиялық қауіпсіз жүйелерді енгізуге тікелей байланысты, табиғи және инженерлік жүйелер арасындағы будандылықты көтермелейді, ландшафтқа тән түзету мүмкіндіктерін мойындайды, сондықтан ол осы табиғи жағдайларға оларды жоймай бейімделуі керек.
Осы урбаникалық теориялардың әрқайсысы адамның өмірін жайлы, жағымды етуге мүмкіндік береді. Өзінің жайлы аймағынан шыққан адам ең заманауи сәулет және дизайн технологияларына жүгініп, қайтадан құрастырушы, шеберге айналады. Тіпті, мүлдем құлдырап, азған қаланың да ағзасын қазіргі заманғы урбанистика идеяларын зерттей отыра, кейін оны енгізіп, емдеуге болады.