Толығырақ

08.11.2023

ЕҰУ ғалымдары АлЭС пен бірлесіп ЖЭО отынына арналған жаңа технологияны әзірлеуде

«Л.Н.Гумилева атындағы Еуразия ұлттық университеті» КЕАҚ. Және «Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) қоршаған ортаны қорғау және газ-сутегі отынының қоспасын пайдалану саласындағы ынтымақтастық пен өзара әрекеттестік туралы Меморандумға қол қойды. Тараптар атмосфераны ластайтын зиянды шығарындыларды азайту үшін отынның жаңа түрін алу технологиясын әзірлеуге ниетті.

ҰУ мен АлЭС бірлескен жобасы «жасыл» сутекті өнеркәсіптік жолмен өндіру және оны табиғи газбен оңтайлы араластыру мүмкіндігін анықтауға бағытталған. Жаңа технология қоршаған ортаға көмірқышқыл газының шығарындыларын азайту, табиғи газдың жану тиімділігін жақсарту, оның шығындарын азайту үшін қажет.

ЕҰУ ғалымдары 15 жылдан астам уақыт бойы сутегі энергетикасы саласында ғылыми қызмет атқарып келеді. ЖОО профессоры Қайрат Күтербеков өнеркәсіптік кәсіпорындардың ауаны ластау деңгейін төмендету үшін жаңа ғылымды қажетсінетін және экологиялық технологияларды құру бойынша белсенді жұмыс жасауда. Ғалым атмосфераға зиянды шығарындыларды азайтуға мүмкіндік беретін негізгі бағыттардың бірі болып саналатын сутегі энергетикасы екенін атап өтті.

– Біздің университет ғалымдардың ғылыми зерттеулерін қолдайды және қажетті жағдайлар жасайды. Біз алғаш рет Қазақстанда сутегі энергетикасы технологияларын дамыту, сутегін өндіру және сақтау бойынша жобаларға бастамашылық жасадық және орындадық. Енді АлЭС-пен бірлесіп біз заманауи сыналған және озық технологияларды, сондай-ақ бақылау-өлшеу аппаратурасын зерделеп, қолдануды жоспарлап отырмыз. Араластыру процесі әр кезеңнің нәтижелерін ескере отырып, біртіндеп және дәйекті түрде жүзеге асырылады. Осы алгоритмнің барлығы АлЭС тәжірибелік-өнеркәсіптік учаскесінде алынған нәтижелер бойынша оны тлдығымен ЖЭО-ға енгізу үшін ұсынылатын болады. Эксперименттік және іс жүзінде белгілі бір арақатынастағы аралас «газ-сутегі» отыны газ желілері және тек энергетикалық газ турбиналық станциялар үшін ғана емес, сонымен қатар үйлерді жылыту кезінде де, қарапайым газ плиталарының оттықтарында да оңтайлы екендігі анықталды. Отынның бұл түрі жоғары жылу өткізгіштікке ие болғандықтан және оның тағы бір маңызды артықшылығы – қоршаған ортадағы «көміртегі ізі» айтарлықтай төмендейді, өйткені жану кезінде сутегі көміртекке айналмайды, – деп түсіндірді ЕҰУ жанындағы «Еуразиялық физика-энергетикалық зерттеулер және ғылымды қажетсінетін технологиялар институты» ҒЗИ директоры, профессор Қайрат Күтербеков.

«АлЭС» АҚ еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау Департаментінің директоры Расул Оңалбаев Еуразия ұлттық университетінің ғалымдарымен 2-3 жылдық бірлескен жұмыс жоспарланып отырғанын атап өтті:

– Біз осы бағытта жемісті жұмыс істейміз деп үміттенеміз. Жақын арада Алматының экологиясын жақсартатын жаңа технологияларды енгізе отырып, қоршаған ортаны қорғау саласында өз үлесімізді қосатынымызға сенімдімін.

ЕҰУ-да жоғары деңгейдегі ғылыми-технологиялық құрамдас бөліктер мен осы бағыт бойынша бірегей арнайы жабдықтар қалыптасты. Сондай-ақ, 2021 жылдан бастап ЖОО ғалымдары сутегі энергетикасы бойынша құзыреттілік Орталығын құруға, Қазақстанда сутегі энергетикасын дамыту тұжырымдамасы мен стратегиясын талқылауға белсенді түрде қатысуда.