Толығырақ

17.06.2022

Ең бастысы-өз дағдыларыңызды автоматизмге жеткізу…

Батыс жылу кешені қазандық цехы ауысымының бұрынғы бастығы Эрик Нұртайұлы Өтебаев өз естеліктерімен бөлісті. Біздің кейіпкеріміз биылғы жылдың көктемінде құрылғанына 50 жыл толған БЖК іргетасы қалаушыларды бірі

Батыс жылу кешенінің іргесі 1963 жылы 26 қарашада құрылды. Бастапқыда қазандық АХБК (Алматы мақта мата комбинаты) ведомстволық қарамағында болды, АХБК мен Алматы қаласының батыс аудандарын жылумен және бумен қамтамасыз етті. 1972 жылы қазандық Алматы жылу желілері кәсіпорнының (АПТС) құрамына берілді және ол Батыс аудандық қазандық (ЗРК) деп аталды.

Эрик Нұртайұлы әскер қатарындағы борышын өтегеннен кейін БЖК-ға 1978 жылы кезекші слесарь болып жұмысқа орналасты. Оған энергетикаға баруға кеңес беріп, бағыт бағдар көрсеткен үлкен ағасы болатын. Эрик Нұртайұлы айтатындай, қазандықта жұмыс істеу оңай шаруы емес, көптеген механизмдер мен өзіндік қыр-сыры көп, сондықтан жалғыз біліміңе ғана сене алмайсың. Түсіну үшін бәрін есте сақтап, сезіну керек болды. Ең бастысы, көп нәрсені, мысалы сызбаларды есте сақтау керек.

Жедел персонал болу өте жауапты, өйткені ол кез-келген жағдайда тез әрекет ету және жұмыс істеу үшін жедел деп аталады. 1976 жылы қыс өте суық, қатал болды. Орталық тарату пункті әлі салынбаған. Шағын аудандар жақсы жылынып, қала орталығына жылу жетпеді. Содан кейін шұғыл түрде 5-ші магистраль салынды, ол тек оңтүстік-батыс аудандық қазандықпен байланысты. Бес қазандық және жаңа сорғы жұмыс істеді.

Сол кезде, 1977 жылы штат құрамында 120 адам болды, қазандықтардың ұлғаюымен жұмысшылар саны көбеймеді, қол жетімді күшпен міндеттерді атқаруға тура келді. Жөндеу бригадалары болды, кейінірек оларды "Энергожөндеу" ӨЖК ауыстырды, ал кейбірін қысқартты.

1977 жылы байланыс құбыры тартылып, жылу пункті салынды және келесі жылы жылу Батыс аудандық қазандықтан қаланың орталық бөлігіне берілді. Суды да Чайковский көшесіне дейін берді. Бұл 5 магистраль болатын, содан кейін 7, 8, 9, 12 магистральдар іске қосылды. 6 магистраль Ақсай шағын ауданына жылу берді.

80-жылдардың басында қаланың батыс аудандарында белсенді құрылыс жұмыстары басталды, сөйтіп КҚБ қалалық атқару комитеті тағы бір қазандық цехын салу туралы шешім қабылдады. 1986 жылы Жаңа – Батыс аудандық қазандықтың бірінші, ал 1988 жылы екінші кезегі салынды

БЖК-да тәлімгерлік жақсы дамыды. Эрик Нұртайұлы өзінің тәлімгері қазандық машинисі Андрей Трофимович Левин болғанын еске былай деп алады:

– Мен оның серіктесі болдым, біз бірнеше жыл қатарынан бірге жұмыс істедік. Оның тәлімгерлігі бірнеше аймен шектелмеді, ол маған жылдар бойы сабақ берді. Біз схемаларды жатқа білдік. Жаңа қызметкерлер келіп, емтихан тапсырған кезде көбісі: "Біз бәрін білеміз", – деген кездерінде оларға: "Егер білетін болсаңыз, онда схемасын сызыңыз", – деген тапсырма берілетін. Сол кезде олар тосын жағдайға тап болғандай күй кешетін. Ең маңыздысы қызметкерлерді оқыту және дайындау болды. Бұл өте маңызды мәселе саналатын. Тәлімгер барлығын іс жүзінде көрсететін. Ал сіз оны өзіңіз тексеріп, түсініп алсаңыз, оны өмір бойы есте сақтайтын боласыз. Ал егер үйреткенмен қалсаң, іс жүзінде жадында қалмайтын.

Эрик Нұртайұлының пікірінше, практикалық тәжірибе, өз дағдыларыңды автоматизмге жеткізуді, тәлімгерінің ең құнды кеңесі деп санайды. – Шапшаң әрекет етуді қажет ететін стандартты емес жағдайлар болады. Түн ортасында оятса да, схеманы жатқа айта алатын болуым керек. Жұмыста дабыл іске қосылғанда, абыр–сабырға берілмей, сасқалақталақтамай, жедел әрекетке көшу маңызды.

Эрик Нұртайұлы өзі тәлімгер ретінде Владимир Глущенковты – серіктесін жұмысқа қалай қабылдағанын есіне алды: "Қазанды қалай жағу керектігін көрсетіп, жағып, алауды қолына беріп, өшіріңіз, деп айттым. Мен оны біледі деп ойлағанмын. Алауды арнайы ыдысқа салып өшірудің орнына, оны еденге тастай салып, аяғымен басып өшіруге кіріскені бар емес пе? Глушенков бұл сабақты өмір бойы есіне алды.

Жаңа-Батыс қазандығы бастапқыда Батыс жылу кешені үшін салынбаған. Оны қалалық атқарушы комитет салған, кейінірек ол кезде Виктор Серобаба басқарған БЖК-ға берілді.

– 1987 жылы №2 және №3 қазандар пайдалануға берілуі тиіс еді. Барлық құрылғылар қосылмаған, жүйе, шамамен айтқанда, пайдалануға дайын емес еді. Біз шағын газ жанарғыларын қойдық, түтікшелер жүргіздік және тексеруге 2-ші қазанды қостық, – деді Эрик Нұртайұлы. – Тексеруші келді, ол қазандыққа салынған қаржылық салымдардың қорытындыларын талдауға тиіс болды және қысқа мерзім ішінде біз оны пайдалануға дайындай алдық деп сене алмады. Ол айтқан: сенбеймін! Біз түсіндіреміз-түтін шығады, күйіп кетеді, бәрі жақсы! Осылайша, тексеру үшін біз есеп бердік: біз газды қолмен аштық, түтін сорғышты, желдеткішті бұрап алдық, қалған жабдық орнатылмаған, дизельді жетегі жоқ. Жалпы затопили ретінде үй пеш. Әрине, біз бәрін біраз уақыттан кейін жасадық.

2-ЖЭО жұмысы басталғанға дейін, БЖК жыл бойы жұмыс істейтін және өзінің барлық қуатын пайдаланды, барлық қазандар іске қосылып, жұмыс істеді. Ол кезде БЖК 2- ЖЭО-ға қарағанда көбірек жылу берді. Содан кейін біртіндеп 2-ЖЭО айналымын күшейтті.

Эрик Нұртайұлы 1996 жылы Алматы Пауэр Консолидейтед дәуірінде бельгиялықтарды да еске алды:

– Олар реконструкция жасағылары келді, персоналды оқытып, ұйымдардан қарыздарды қайтартты. Бірақ содан кейін кетіп қалды. Құдайға шүкір, кеткендеріне! Бұрын ішкі құжаттардағы басты тармақ – Апатсыз жұмыс болатын, ал олардың келуімен бастысы Пайда болып кеткен еді.

1998 жылы АПК РКТ департаменті құрамында БЖК құрылымдық бөлімшесі, ал 2000 жылдың қыркүйегінде БЖК АПК дербес департаменті құрылды. 2007 жылғы 15 ақпаннан бастап БЖК "Алматы электр станциялары" АҚ департаменті.

Эрик Нұртайұлы БЖК ұжымына Ұжым болуды, бәрінің негізі энергетиканы дамытуды тілейді.