Толығырақ

26.10.2021

Туған күніңмен, станция!

2021 жылғы 25 қазанда Б.Оразбаев атындағы 1-ЖЭО-ның құрылғанына 86 толды

Ең алғашқы станциялардың бірі Алма-Ата ОЖЖ-ны (қазіргі таңда «АлЭС» АҚ Б.Оразбаев атындағы 1-ЖЭО) жобалау және оның құрылысы 1931 жылы басталды. 1935 жылғы 25 қазанда бірінші агрегат өнеркәсіптік жүктемеге қойылды. 1935 жыл ішінде 1,8 млн. кВт/сағ. электр энергиясы өндірілді. Бүгінгі таңда станция мұндай көрсеткіштегі электр энергияны бір тәулік ішінде-ақ өндіреді, алайда Алма-Ата үшін 40-жылдардың ортасында турбинаны іске қосу үлкен мереке болды.

Ұлы Отан соғысының сұрапыл жылдарындағы қиын еңбек жағдайларында станция жұмыскерлері алдарына қойылған тапсырмаларды ерлікпен орындап, қаланың және өнеркәсіптік кәсіпорындардың қажеттілігі үшін электр энергиясын өндірді. Ауыртпалығы көп ауыр жылдарда зауыттар, фабрикалар жеңіс туын желбірету үшін тынбай жұмыс жасап, фронтқа арнап өнімдер шығарды, аталған үлкен істі жүзеге асыруда станцияның атқарған рөлі ерекше.

Сол жылдарда станция қаланың шетінде орналасқан еді, көлікпен қатынау жағы қиын болғандықтан, станция жұмыскерлері таңғы ауысымға кешігіп қалмас үшін күндізгі ауысымнан кейін цехта түнейтін кездері де аз емес еді. Ол уақытта гидро-күлді жою болмаған және өртелген көмірдің күлдерін тасымалдау аттарды жегу арқылы ұйымдастырылған. Өндіріс қарқынды жүріп жатқандықтан, суып үлгірмеген күлді шығаруға тура келетін, мұндай жағдайларда аттар сан мәрте күйген, адамдар бір жағынан аттарға күтім жасаулары және онымен қатар өндірісті де тоқтатпаулары керек еді. 

Алма-Ата ЖЭО-да жылу алғаш рет 1961 жылдың төртінші тоқсанында шығарылды.

60-шы 70-ші жылдары 1-ЖЭО кеңейтіліп, осы уақытқа дейін жоғары параметрлерде жұмыс істейтін негізгі жабдықтар орнатылып, іске қосылды. 6 энергетикалық қазандық, 3 бу турбинасы және 7 су жылыту қазандығы пайдалануға берілді. Бұл станцияның белгіленген электр қуатын 145 МВт-қа дейін және жылу қуатын 1203 Гкал/сағатқа дейін арттыруға мүмкіндік берді. КСРО Мемжоспарының 1965 жылғы 23 наурыздағы №12-342 хатына сәйкес энергетикалық қазандықтар үшін Қарағанды тас көмірі (энергетикалық қазандықтар үшін) және мазут (су жылыту қазандықтары үшін) отын ретінде қабылданады. Сонымен қатар Бұхар-Хибин кен орындарының маусымдық артық табиғи газын пайдалану көзделеді.

60-шы жылдардың соңында "Промэнергопроект" МОЖИ Алматы бөлімшесі жобасы бойынша буферлік отын ретінде № 7-13 ст. энергетикалық қазандары және 1968 1972 ж.ж. пайдаланудағы № 1-4 ст. су жылыту қазандары табиғи газды жағуға көшірілді, қалалық ГТП желілеріне орнатылды және қосылды. Станциядағы табиғи газдың алғашқы көлемі 1971 жылы ақпанда жағыла бастады.

Осы кезеңнен бастап 1-ЖЭО-де отынның үш түрі пайдаланылды. Энергетикалық қазандықтар үшін отынның негізгі түрі ретінде Қарағанды бассейнінің тас көмірі қабылданды, жағатын отын ретінде және қажет болған жағдайда алауды жарықтандыру үшін мазут пайдаланылады.

Газ жылу қазандықтарында табиғи газдың артық мөлшері жағылған кезде қолданылды. Су жылыту қазандықтары үшін негізгі отын ретінде мазут пен газ пайдаланылды.

80-жылдардың басында "2-ГТС – Алматы 1-ЖЭО Газ құбырындағы ГРП қайта құру" жобасы әзірленіп, іске қосылды. Қысымның 2-ГТС-не дейін ұлғаюына байланысты Алматы 1-ЖЭО қайта жаңғыртылатын ГТС номиналды параметрлерде табиғи газды пайдалана отырып, барлық жабдықтардың жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Алматы қаласының әкімі 2016 жылғы 18 қаңтарда бекіткен" Алматы қаласының атмосфералық ауасының жағдайын жақсарту жөніндегі 2016-2017 жылдарға арналған кешенді іс-шаралар жоспарына " сәйкес 2017 жылғы 1 шілдеден бастап 1-ЖЭО табиғи газды жағуға жылдық жұмыс белгіленді.

2017 жылғы маусымда 1-ЖЭО негізгі және резервтік отын түрінің өзгеруі бойынша тәуелсіз энергетикалық сараптама жүргізілді, оған сәйкес отынның негізгі түрі – табиғи газ, резервтік отын-мазут айқындалды. Жүргізілген сараптама қорытындысы негізінде (08.06.2017ж. №14-01-03/949-И), сондай-ақ Алматы қаласы мәслихатының ұсынымы бойынша (27.07.2017ж. №34 қаулысымен) 1-ЖЭО жанармайының негізгі түрін өзгерту ҚР Энергетика министрлігімен келісілді (15.08.2017ж. №14-02-05/16316). Қазіргі уақытта 1-ЖЭО 100% табиғи газбен жұмыс істейді, мазут резервтік отын ретінде пайдаланылады.

2010-2012ж.ж. "Алматы қ. сорғы станциясымен 2-ЖЭО және 1-ЖЭО жылу магистральдарын байланыстыру құрылысы" және "Алматы қ. 2-ЖЭО-дан жылу қабылдау үшін 1-ЖЭО қайта жаңарту" жобалары іске асырылды. Осы жобаларды іске асыру қала орталығында орналасқан 1-ЖЭО жүктемесін төмендетуге мүмкіндік берді, бұл қаланың экологиялық аспектісінде маңызды рөл атқарады.

Қазіргі уақытта бу-газ қондырғысын (ПМУ) қолдана отырып, қуатты 200-250 МВт дейін ұлғайта отырып, 1-ЖЭО кеңейтудің ТЭН (техникалық-экономикалық негіздеме) әзірлеу процесі жүріп жатыр.

Айта кету керек, 1-ЖЭО визит карточкасы электр энергиясын толық жылу тұтынумен өндіру технологиясы болып табылады. Станцияда суық көзде жылу шығыны жоқ. Бұл өз кезегінде 85-86%-ға жететін отынды пайдалану тиімділігіне әсер етеді. Бұл дегеніміз, жағылған отынның 85-86% жылуы пайдалы энергияға айналады. Өнімді босатуға арналған шартты отынның үлесі ТМД елдері арасында ең төмен болып саналады.

1-ЖЭО қызметкерлері станцияның болашағына нық сеніммен қарайды. Станцияны жаңғырту - бүгінгі таңда қолда бар, ең озық қолжетімді технологияларды қолдана отырып, негізгі және қосалқы жабдықтарды қайта жарақтандыруға мүмкіндік береді. Бұл станция жұмысының сенімділігі мен тиімділігін жақсартады, бұл біздің әсем қаламыз Алматыны жылу мен электр энергияларымен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.