Толығырақ

28.08.2020

Энергия тиімділігі ISO 50001: үш сатылы бақылау

   Еліміздің қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес «АлЭС» АҚ өндірістік департаменттерінде 2014 жылы Электр энергетикасын дамыту және энергия үнемдеу институты компанияның энергетикалық аудитін жүргізді. Оның нәтижелері бойынша тиісті қорытындылар беріліп, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі 2015-2019 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары әзірленді. Олар толық көлемде орындалды: жиынтық экономикалық тиімділігі 1,8 млрд теңге болатын 200-ден астам іс-шара орындалды.  

Макс АБАЗОВ, Алматы

    2014 жылдың басынан бастап «Алматы электр станциялары» АҚ-да сертификатталған энергетикалық менеджмент жүйесі жұмыс істейді. ISO 50001 халықаралық стандартына сәйкес сертификатын сол жылдың мамыр айында TUV NORD компаниясы берген. Сол уақыттан бері «АлЭС» АҚ жыл сайын сыртқы аудиттен өтіп, өзінің энергия менеджменті жүйесінің халықаралық стандартқа сәйкестігін растайды. Бұл-компания ұстанатын энергия тиімділігі саясатының құрамдас бөліктерінің бірі.Оған энергетикалық менеджмент жүйесін енгізу, өнертапқыштық жұмысты қалпына келтіру, мақсатты Инвестициялық саясат кіреді. Сонымен, компанияда энергия үнемдеу бойынша іс-шаралардың тиімділігін есептеу әдістемесі әзірленді және бекітілді. Ол өтеу мерзімін ескере отырып, белгілі бір шараның тиімділігін анықтау үшін есептеулер жүргізу тәртібін белгілейді.

Тиімділікті есептеу кезінде қазандық агрегаттарының ПӘК-ін арттыру, электр энергиясын өндіруге және өз қажеттіліктеріне жұмсалатын жылу шығындарын азайту, электр және жылу энергиясының қуаты мен босатылуын арттыру, сенімділікті арттыру және басқа параметрлер сияқты көрсеткіштер бағаланады.

Компанияда энергия үнемдеу мен энергия тиімділігін арттыруға үш сатылы бақылау жасалды, энергия үнемдеу бойынша іс-шаралардың тиімділігін есептеу, энергия көздері арасында жылу жүктемелерін қайта бөлу бойынша тиісті әдістемелер әзірленді.

–Бақылаудың бірінші сатысы өндірістік департаменттердің инженерлік-техникалық қызметкерлері – ауысым бастықтары, шеберлер, инженерлермен күнделікті негізде жүзеге асырылады, – деп түсіндіреді «АлЭС» АҚ Өндіріс жөніндегі басқарушы директор –Бас инженер Газий Исмухамбетов. – Бақылаудың екінші сатысы ай сайын өндірістік департаменттің комиссиясымен жүргізіледі. Оған: цех, бөлім, қызмет бастықтары, бас инженердің орынбасарлары, бас инженер кіреді. Бақылаудың үшінші сатысын тоқсанына бір рет Бас кеңсенің комиссиясы жүргізеді.

Міндетті түрде барлық персоналдың нұсқаулары тақырыбына энергия үнемдеу бойынша мәселелер енгізілді, негізгі және қосалқы жабдықтарды реттеу бойынша мобильді топ құрылды. Яғни, энергия тиімділігі мәселесі-бұл тек Бас кеңсенің ғана емес, іс жүзінде компанияның әр қызметкерінің міндеті. Ал, кешенді жұмыстың тиімділігін энергетикалық аудит бағалайды.

   – 2019 жылы «АлЭС» АҚ өндірістік департаменттерінде мамандандырылған аккредиттелген ұйым «Energy Partner» ЖШС өткізді. Компанияға 2020-2024 жылдары 1,4 млрд теңге күтілетін нәтижемен 90 іс – шараны орындау ұсынылды, - дейді «АлЭС» АҚ Корпоративтік даму басқармасының бастығы Тимур Әбдікәрімов. – Сол жылы біз TUV NORD сертификаттау жөніндегі сыртқы халықаралық органның сапа менеджменті – ISO 9001, экологиялық менеджмент –ISO 14001, Денсаулық сақтау және еңбек қауіпсіздігі жүйесі – OHSAS 18001 және энергетикалық менеджмент жүйесі – ISO 50001 салаларындағы халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкестігіне ресертификациялық аудиттен сәтті өттік. Бұл компанияның бизнестің тиімділігі мен оның энергия тиімділігін арттыру жөніндегі жоспарлардың үздіксіз орындалуын растайды.«АлЭС» АҚ энергия тиімділігі саясатындағы алтын буынды компанияда ынталандырылатын өнертапқыштық тәжірибені де атауға болады – тіпті тиісті Ереже әзірленді. Сондықтан, АлЭС-те инженерлер мен өнертапқыштар мамандарға мықтылары бар. Олар айтарлықтай экономикалық нәтиже береді. Мәселен, тек 2016-2019 жылдары 148 ұсыныс берілді, 77–сі мақұлданды, 58–і іске асырылды. Оларды іске асырудың тиімділігі 206,5 млн теңгені құрады. Авторлар мен бірлескен авторларға – яғни 173 адамға – өнертапқыштық ұсыныстарға 21,7 млн теңге көлемінде сыйақы төленді.

    –  Тек 2019 жылы 32 ұсыныс берілді, оның 16 –ы Басқарма тарапынан мақұлданды, - деп атап өтті «АлЭС» АҚ техникалық басқармасының бастығы Қайнарбек Керемқұлов. – 10 ұсыныс іске асырылды, оның әсері 20 174,1 мың теңгеге бағаланды. 43 тең авторға 4 123,36 мың теңге сомасына сыйақы төленді. Ең тиімді ұсыныстардың ішінде бірінші кезектегі тұзсыздандыру қондырғысының жұмыс сызбасын өзгерту болды. Бұл ұсыныс химиялық реагенттерді үнемдеуді қамтамасыз етті. Біздің мамандар Бауыржан Қалиев, Сергей Табакаев, Гүлмира Алдашукурова, Мұрат Олжабаев, Меруерт Әмірова химиялық реагенттерге жұмсалатын шығындарды жылына 15 млн теңгеден астам сомаға төмендетуге мүмкіндік берген бұл ұсыныстың тең авторлары болды.            Өнертапқыштық жұмыс бәсекеге ие. Ағымдағы жылдың маусым айында ұсыныстардың тұтас пакетін қарастыру бойынша екі жұмыс тобы өтті. Қарау қорытындысы бойынша оның 12-і қабылданды. Олар «АлЭС» АҚ Басқармасының қарауына шығарылды және мақұлдағаннан кейін пайдалануға қабылданады.

   – Мұндай тәсіл бізге өндіріс көлемін ұлғайта отырып, өндірістік қауіпсіздіктің жоғары деңгейін сақтауға, экономикалық және энергетикалық тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік береді, – деп атап өтті «АлЭС» АҚ Өндіріс жөніндегі басқарушы директор –Бас инженер Газий Исмухамбетов. – Бұл ретте компания бюджетінің едәуір бөлігі дамуға кетеді, өйткені «АлЭС» АҚ-ның барлық өндірістік активтері он жылдан астам уақытты құрайды. Мысалы, ең жас активтердің бірі – 2-ЖЭО биыл - 40 жыл, Қапшағай ГЭС - 50 жыл, 1-ЖЭО – 85 жыл, ал «Энергожөндеу» ӨЖК - 40 жыл. Технологиялар әлдеқашан алға жылжып, әрине, біз осы жылдар ішінде өз активтерімізді жаңғыртып, цифрлық технологияларды енгізудеміз. Осылайша, 2019 жылы жалпы инвестициялар ҚҚС есебінсіз шамамен 7 млрд теңгені құрады. Оның ішінде, инвестициялық жобаларды іске асыруға – 35,2 млн теңге.

Қазіргі уақытта «АлЭС» АҚ-ның күрделі салымдары өндірістің ағымдағы деңгейін ұстап тұруға жұмсалуда, деп атап көрсетті компанияда. Таяу болашақта Инвестициялар қолданыстағы активтерді қайта құруға, жаңғыртуға, техникалық қайта жарақтандыруға бағытталатын болады.

  – Таяу болашақта мынадай жобаларды іске асыру көзделген: «Алматы 2-ЖЭО қоршаған ортаға әсерін барынша азайтумен жаңарту» және «2-ЖЭО БЖК жылу магистралін толық ауыстыру арқылы қайта жаңарту», бұл жобалар станциялардың Алматының экологиялық жағдайына әсерін азайтуды, нормативтік қызмет мерзімін өтеген моральдық және физикалық ескірген жабдықтарды ауыстыруды көздейді – деп атап өтті Даму және трансформация жөніндегі басқарушы директор Серік Қалиев.  

ҚР Тұңғыш Президентінің тапсырмасына сәйкес, компания 2-ЖЭО-ні табиғи газға ауыстыру мәселесін қаарастыруда. Ал ағымдағы өндірісті қолдау үшін АлЭС-ті дамытудың 2020-2024 жылдарға арналған жоспарында 2-ЖЭО және 3-ЖЭО күл-қож шығарудың аралас жүйесін қайта құру және кеңейту жөніндегі жұмыстар көзделген. Бұл бізге өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін жағдай жасауға және оны электр және жылу энергиясымен үздіксіз жабдықтауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.